O NGO i funduszach UE w gmachu Senatu RP a zaufanie władzy do obywateli

Szczegóły

Opublikowano: wtorek, 20 maj 2014 17:07

W ostatnich dniach kwietnia br. Parlamentarny Zespół ds. Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi pochylił się nad stanem przygotowania w Polsce do realizacji nowej unijnej perspektywy finansowej na lata 2014-2020. W szczególności zainteresowanie członków zespołu dotyczyło roli przewidywanej w ramach wydatkowania tych środków organizacjom pozarządowym. W spotkaniu udział wzięli przedstawiciele głównych rządowych resortów odpowiedzialnych za przygotowanie dokumentów programowych, określających cele i kierunki wydatkowania pieniędzy unijnych w zakresie, gdzie można odnaleźć istotną rolę dla organizacji pozarządowych. W budynku Senatu RP pojawili się więc reprezentanci kadry zarządzającej Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju (MIR), Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej (MPiPS) oraz Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych. W pierwszej części tekstu zainspirowanego przebiegiem tego spotkania skupimy się na planowanej roli dla organizacji pozarządowych w ramach realizacji w Polsce nowych programów operacyjnych.

 
Gdzie jest miejsce dla NGO w nowych programach operacyjnych

Przedstawiciele różnych departamentów obu reprezentowanych ministerstw przybliżyli na wstępie spotkania stan prac związanych z przygotowaniem Polski do nowej perspektywy unijnego finansowania. Opowiedzieli także o głównych obszarach działań priorytetowych, gdzie przewidywana jest rola dla organizacji pozarządowych w działaniach skierowanych na osiągnięcie zaplanowanych celów. Ramy tego monitoringu nie pozwalają na szersze omówienie zagadnienia. Warto jednak chociaż wymienić główne obszary, gdzie ma to mieć miejsce. Wymieniano w tym kontekście ósmy cel tematyczny, obejmujący działania z zakresu integracji społecznej i zatrudnienia (wspierane tu będą osoby pozostające poza rynkiem pracy, żłobki i instytucje opieki nad dziećmi do lat 3, czy praca na rzecz aktywnego i zdrowego starzenia się). Kolejny jest cel dziewiąty, dotyczący zmniejszenia skali ubóstwa i wykluczenia społecznego. Obejmuje on prowadzenie przez NGO Centrów Integracji Społecznej, wsparcie na rzecz społeczności romskiej, osób opuszczających ośrodki penitencjarne czy ekonomii społecznej oraz budowę systemu bezpłatnego poradnictwa prawnego i obywatelskiego. W dotyczącym edukacji dziesiątym celu tematycznym uwzględnia się rolę organizacji w zakładaniu przedszkoli i instytucji przedszkolnych oraz prowadzeniu zajęć dodatkowych dla osób wykluczonych, młodzieży na obszarach wiejskich czy mieszkającej na innych terenach, a posiadającej mniejsze szanse edukacyjne. Miejsce dla NGO zaplanowano też w kolejnym celu, obejmującym poprawę funkcjonowania administracji publicznej. Organizacje pozarządowe mają być włączane w każdym z czterech głównych zaplanowanych tutaj obszarów działań: poprawie jakości stanowionego prawa, dostosowaniu standardów wymiaru sprawiedliwości, ułatwieniu dostępu obywateli do usług publicznych oraz reorganizacji sposobu zarządzania państwem. Ponadto, organizacje będą ważnymi podmiotami zaangażowanymi w działania z zakresu innowacji społecznych, wspieranych w ramach tego samego Europejskiego Funduszu Społecznego. Ich rola w tym obszarze ma przede wszystkim obejmować poszukiwanie i testowanie nowych metod rozwiązywania problemów społecznych (m.in. związanych z wykluczeniem społecznym czy bezrobociem).
 

Wszystko to rokuje na dużą liczbą zadań i pracy do wykonania przez organizacje przez najbliższe 7 lat unijnego budżetu. Nie można jednak nie dostrzec, że w głównej mierze NGO są tutaj traktowane jako wykonawcy usług, których potrzeba została zaprojektowana przez rządzących. Nie wiemy jeszcze, jaki będzie charakter ich angażowania i czy staną się w tym zakresie też partnerami dla samorządu. Ponadto, taki podział zadań (finansowanych głównie z EFS) oznacza również, że organizacje uwzględnia się głównie w kontekście działań sprowadzających się do kształtowania kompetencji miękkich. Nie ma tutaj mowy o włączeniu ich w większym zakresie w realizację inwestycji infrastrukturalnych, czy choćby zwiększenie potencjału lokalowego (wykraczające poza kilka procent środków danego dofinansowania w ramach tzw. finasowania krzyżowego). Takie wsparcie wymagałoby dopuszczenia NGO do większego finansowania   czy też zaplanowanie możliwości realizowania projektów dwu- lub wielofunduszowych (finansowanych równocześnie np. z EFS i EFRR, a może też innych funduszy strukturalnych). Na to ostatnie się jednak w Polsce nie zanosi, pomimo stworzonej przez Komisję Europejską możliwości.
 

W kolejnej części tekstu zajmiemy się planowanym sposobem stosowania przewidzianego w rozporządzeniach unijnych instrumentu, który mógłby pozwalać na szersze włączenie obywateli i tworzonych przez nich organizacji w kierowanie przebiegiem lokalnego rozwoju.